ดีงู ๑

Elaeocarpus petiolatus (Jack) Wall. ex Kurz

ชื่ออื่น ๆ
เจ้าห้าพระองค์ (เหนือ); ทวย, แหรช่อ (ใต้)

ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรีหรือรูปขอบขนาน ตามซอกระหว่างเส้นกลางใบกับเส้น แขนงใบทางด้านล่างมักมีต่อมคล้ายแอ่งเล็ก ๆ ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกตามซอกใบหรือเหนือรอยแผลใบใกล้ ปลายกิ่ง ดอกสีขาว ปลายกลีบจักเป็นริ้วหรือครุย อับเรณูซีกหนึ่งมีปลายเรียวยาวเป็นจะงอย ผลแบบผลเมล็ด เดียวแข็ง รูปทรงรี เมล็ดรูปคล้ายผล


     ดีงูชนิดนี้เป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงได้ถึง ๓๐ ม.
     ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรีหรือรูปขอบขนาน กว้าง ๔-๑๐ ซม. ยาว ๙-๒๓ ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม ถึงเป็นติ่งแหลม โคนมนหรือสอบเล็กน้อย ขอบเรียบหรือ เป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบค่อนข้างหนา เกลี้ยง เส้นแขนง ใบข้างละ ๕-๘ เส้น เส้นโค้งอ่อน แต่ปลายเส้นมักไม่เชื่อม ต่อกับเส้นถัดขึ้นไป เส้นใบย่อยคล้ายขั้นบันได พอสังเกต เห็นได้ทางด้านล่าง และมักเป็นร่องทางด้านบน ตามซอก ระหว่างเส้นกลางใบกับเส้นแขนงใบทางด้านล่างมักมีต่อม คล้ายแอ่งเล็ก ๆ ผิวเกลี้ยงติดประปราย ก้านใบยาว ๓.๕- ๑๐ ซม. เกลี้ยง และมักหักทำมุมกับเส้นกลางใบ
     ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกตามซอกใบหรือ เหนือรอยแผลใบใกล้ปลายกิ่ง ช่อยาว ๕-๑๐ ซม. เมื่ออ่อน มีขนประปราย ก้านดอกยาว ๐.๘-๑ ซม. เมื่ออ่อนมีขนนุ่ม มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกอย่างละ ๕ กลีบ กลีบเลี้ยงรูป ใบหอก กว้างประมาณ ๒ มม. ยาวประมาณ ๖ มม. เมื่อ อ่อนด้านนอกมีขนนุ่ม ส่วนด้านในเกลี้ยง กลีบดอกสีขาว รูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน กว้างประมาณ ๒ มม. ยาวประมาณ ๖ มม. มีขนหนาแน่นทั้ง ๒ ด้าน ปลายกลีบ จักเป็นริ้วหรือครุย เกสรเพศผู้ ๒๕-๓๑ เกสร ยาว ๔-๖ มม. ติดบนจานฐานดอกเป็นวงล้อมรอบฐานรังไข่ อับเรณู ซีกหนึ่งมีปลายเรียวยาวเป็นจะงอย รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ ทรงรูปไข่หรือรูปกรวย เกลี้ยง มี ๒ ช่อง แต่ละช่องมีออวุล ๒ เม็ด ก้านยอดเกสรเพศเมียเรียว ยาวประมาณ ๕ มม. ผิวเกลี้ยง ปลายสุดเป็นติ่งแหลม
     ผลแบบผลเมล็ดเดียวแข็ง รูปทรงรี กว้าง ๐.๘-๑ ซม. ยาว ๑.๒-๒ ซม. เปลือกบาง เกลี้ยง โคนและปลายผล มน ก้านผลยาวประมาณ ๑.๕ ซม. เกลี้ยง เมล็ดรูปคล้ายผล
     ดีงูชนิดนี้มีเขตการกระจายพันธุ์ในประเทศไทย ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ พบตาม ป่าดิบ ที่สูงจากระดับทะเล ๕๐-๑,๒๐๐ ม. ส่วนมาก ออกดอกและเป็นผลเกือบตลอดปี ในต่างประเทศพบที่ อินเดีย เมียนมา จีน ภูมิภาคอินโดจีน มาเลเซีย และ อินโดนีเซีย.

 

 

 

ชื่อหลักหรือชื่อทางการ
ดีงู ๑
ชื่อวิทยาศาสตร์
Elaeocarpus petiolatus (Jack) Wall. ex Kurz
ชื่อสกุล
Elaeocarpus
คำระบุชนิด
petiolatus
ชื่อผู้ตั้งพรรณพืช
- (Jack ) Wall. ex Kurz
ช่วงเวลาเกี่ยวกับผู้ตั้งพรรณพืช
- (Jack ) ช่วงเวลาคือ (1795-1822)
- Wall. ช่วงเวลาคือ (1786-1854)
- Kurz ช่วงเวลาคือ (1834-1878)
ชื่ออื่น ๆ
เจ้าห้าพระองค์ (เหนือ); ทวย, แหรช่อ (ใต้)
ผู้เขียนคำอธิบาย
ดร.จำลอง เพ็งคล้าย
แหล่งอ้างอิง
อนุกรมวิธานพืช อักษร ด กองวิทยาศาสตร์อนุกรมวิธานพืช อักษร ด. pdf.